In het dagelijks leven kom ik in contact met een allerlei verschillende mensen. Trudie, receptionist, krabbelt na een moeizame scheiding weer overeind; Peter, HR-manager, op zoek naar zingeving; Arnold, onlangs gepensioneerde leraar Frans. Mensen met verschillende rollen, functies binnen de maatschappij. Ieder met een eigen verhaal, een eigen afkomst, eigen wensen, dromen en eigen normen en waarden.
We zijn allemaal op een bepaalde manier gevormd, door onze herkomst, onze ouders, onze leefomgeving en ervaringen. Op basis hiervan hebben we onze persoonlijke normen en waarden ontwikkeld. Als kind krijg je vanuit opvoeders bepaalde normen en waarden mee, om vervolgens als puber hier je eigen vorm en inhoud aan te geven. Eenmaal volwassen heb je eigen normen en waarden ontwikkeld, dingen die jij belangrijk vindt in het leven en wat je ook uitstraalt naar buiten. Niks mis mee, tot dus ver. Zo lang jouw normen en waarden anderen niet schaden en ze niet opgelegd worden bij anderen. Ieder individu heeft recht op zijn eigen mening, recht op eigen normen en waarden.
Dan ontstaat er een situatie waarbij de één afhankelijk is/ wordt van de ander. Denk aan begeleid wonen projecten, ouderen die niet langer zelfstandig kunnen wonen, woonvormen voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel. Hoe zit het dan met de normen en waarden van het individu. De verhoudingen, hoe graag we dat ook willen, zijn niet 100% gelijkwaardig. De één is (ten dele) afhankelijk van de ander. De jongvolwassenen bijvoorbeeld, moet zich conformeren aan de regels van het huis, met betrekking tot blowen, alcohol, seksualiteit etc. De normen van het huis, de leidinggevende of soms de dienstdoende medewerker worden bepalend en staan soms haaks op de normen en waarden van de bewoner. Dit alles onder de noemer van goede zorg, veiligheid en duidelijkheid. Er ontstaat een schemergebied waarbij individuele belangen niet altijd gewaarborgd kunnen worden.
Los van de goede inborst en betrokkenheid van deze mensen, merk ik regelmatig dat zorgverleners het lastig vinden hun eigen normen en waarden los te laten. Zij zijn de professionals en dragen verantwoording. Met elkaar hebben ze wel overwogen bepaald wat goed is voor de hulpvrager. Daarbij leven in een tijd, waarbij de kleinste minste misstap groot uit wordt gemeten op social media. Iets wat je als zorgverlener graag wil voorkomen. Een positieve ontwikkeling is dat cliënten steeds meer zelf de regie nemen. De wet Zorg en Dwang moet voorkomen dat vrijheden onnodig worden beperkt.
Het blijft, in het bijzonder binnen een afhankelijkheidssituatie, een essentieel aandachtspunt. Stel je zelf regelmatig de vraag: wie heeft hier belang bij, wie bepaald dit, wat vindt de ander hiervan, wat vindt de ander belangrijk. Zo creëer je een harmonieuze samenleving met wederzijds respect.